Historia Piłki Nożnej
W football (czyli dzisiejszą odmianę piłki nożnej) na
ziemiach polskich (wówczas jeszcze pod zaborami) zaczęto prawdopodobnie grywać
już w połowie lat 80. XIX wieku. Po dziś dzień rodzimi historycy zastanawiają
się, w którym mieście lub regionie mogli pojawić się pionierzy. Krakowie, bądź
Lwowie – w Galicji Polacy posiadali przecież względnie największą autonomię ze
wszystkich zaborów. A może w Szczecinie lub Gdańsku – do których drogą morską
docierało od zawsze mnóstwo obcokrajowców lub Łodzi – gdzie pracowało podówczas
wielu Anglików, tworzących tzw. „polski Manchester”. Niewykluczone, że palmę
pierwszeństwa dzierżyć mogą mieszkańcy Śląska – tam wpływy niemieckie
powodowały szybki rozwój sportu w ogóle.
Jednak z całą pewnością pierwszy, w pełni potwierdzony,
przypadek pojawienia się futbolówki w Polsce miał miejsce w roku 1889, gdy po
pobycie w Niemczech Henryk Jordan przywiózł ją do Krakowa. Nieco wcześniej (w
1888), właśnie dzięki niemu władze Krakowa zgodziły się na wydzielenie terenów
na Błoniach dla celów sportowych, co doprowadziło do powstania Parku Jordana.
Jego oficjalna inauguracja nastąpiła 12 marca 1889 i wkrótce z możliwości
czynnego spędzania wolnego czasu regularnie korzystało około 32 tysięcy ludzi,
głównie dzieci i młodzieży. Od 1890 kolejne roczniki szkolnych drużyn
piłkarskich uprawiały w nim tę dyscyplinę, rozgrywając między sobą spotkania
oraz turnieje. W 1891 na Błoniach istniały już 4 boiska piłkarskie (zwane
wówczas placami gry), na których przeprowadzano regularne treningi. We Lwowie
natomiast od 7 lutego 1867 prężnie działało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne
„Sokół”, w którym z czasem zaczęto trenować również football. Od kiedy? – tego
nie wiadomo, jednak pewnym jest, iż w 1892 tamtejszy działacz Edmund Cenar
przywiózł z wojaży po Anglii pierwszą prawdziwą footballówkę. W tym samym roku
we Lwowie – podczas „I Zlotu Sokolego” – planowano rozegrać pierwszy prawdziwy
mecz piłkarski (match footballowy, jak wówczas pisano), jednak z niewiadomych
przyczyn do tego nie doszło.
Udało się to dwa lata później – podczas „II Zlotu Sokoła”
(zorganizowanego również we Lwowie), w którym uczestniczyła młodzież sokola z
Galicji. Wśród licznych pokazów i zawodów sportowych przeróżnych dyscyplin, na
14 lipca 1894 zaplanowano bowiem rozegranie futbolowego spotkania między
reprezentacjami Sokoła lwowskiego (białe koszulki i szare spodenki
gimnastyczne) – z inż. Niedzielskim, jako szkoleniowcem – oraz krakowskiego
(białe koszulki i czarne spodenki gimnastyczne). Był to zatem pierwszy w
dziejach udokumentowany mecz piłkarski na ziemiach polskich. Premierowego gola
zdobył dla gospodarzy 16-letni lwowianin Włodzimierz Chomicki już w 6 minucie,
po czym sędzia Zygmunt Wyrobek z Krakowa – z wyraźnego polecenia Antoniego
Durskiego (ówczesnego szefa lwowskiego Sokoła i kierownika zlotu) – zagwizdał
po raz ostatni. Wobec niezwykle napiętego programu uroczystości, fakt zdobycia
bramki przez jedną ze stron uznano najwyraźniej za idealny moment do
zakończenia pojedynku (toteż już chwilę później na tym samym boisku mogły
rozpocząć się oczekiwane przez wszystkich – niezwykle wówczas prestiżowe –
pokazy gimnastyczne, stanowiące główny punkt zlotu). Można zatem przypuszczać,
iż owo pierwsze spotkanie piłkarskie i historycznego gola oglądała całkiem
spora liczba widzów.
W 1895 założono w Łodzi pierwszy klub piłkarski nad wschód od Odry – Touring Club Lodz, zaś rok później w Legnicy – ATV 1896 Liegnitz (późniejszy SpVgg 1896 Liegnitz). W 1897 we Wrocławiu utworzono dwa najstarsze w tym mieście: SV Blitz Breslau i VfR 1897 Breslau, zaś w kolejnych latach: VfB Breslau (1898), SC Schlesien Breslau (1901) oraz Sportfreunde 02 Breslau (1902). W 1903 powstał pierwszy klub piłkarski w Gdańsku – FC Danzig (późniejszy BUeV Danzig), a także w Raciborzu – SV Ratibor 03. W 1905 założono Frisch Auf Kattowitz, który po swym rozpadzie w tym samym roku, dał początek SC Diana Kattowitz, 1. FC Kattowitz i Germania Kattowitz. Natomiast w Elblągu powołano wówczas Elbinger FC 05 (późniejszy Elbinger SV).